آیا دنبالچه جا اندازی میشود ؟

آیا دنبالچه جا اندازی میشود ؟

دررفتگی استخوان دنبالچه امکانپذیر ولی نادر است. بسیاری از مواردی که در رادیوگرافی لگن دررفتگی دنبالچه تفسیر میشوند چیزی جز شکل طبیعی ولی کمی خمیده به جلوی دنبالچه نیست.

در مواردی ممکن است بدنبال ضربه شدید و یا زمین خوردن روی باسن، فرد دچار دررفتگی دنبالچه و یا به عبارت دیگر دررفتگی مفصل بین دنبالچه و استخوان خاجی یا ساکروم شود. در این موارد ممکن است بتوان بصورت بسته و بدون نیاز به عمل جراحی اقدام به جااندازی دررفتگی کرد. مسلما اگر از دررفتگی چند هفته گذشته باشد امکان جااندازی وجود نخواهد داشت.

در غالب موارد علت درد دنبالچه ارتباطی با دررفتگی آن نداشته و به علت التهاب در مفاصل بین استخوانچه های تشکیل دهنده آن یا مفصل بین دنبالچه و استخوان ساکروم ایجاد میگردد.

در درمان دردهای دنبالچه در اکثر اوقات اقدامات غیر جراحی موثر واقع میشوند. اقداماتی مانند نشستن بر روی محل نرم، گرم نگه داشتن محل درد، درست نشستن بر روی صندلی و استفاده از داروهای ضد التهابی. در مواردی که درمان های غیر جراحی موثر واقع نشوند میتوان از عمل جراحی کمک گرفت و درمان جراحی در بسیاری از موارد میتواند درد بیمار را از بین ببرد.

این جراحی بصورت خارج کردن کل استخوان دنبالچه است. از طریق شکاف کوچکی که بر روی پوست پشت لگن داده میشود استخوانچه های کوچکی که به هم پیوسته و استخوان دنبالچه را تشکیل داده اند از محل اتصال خود به استخوان خاجی یا ساکروم جدا شده و از بدن خارج میشوند. اگر این جراحی به درستی صورت گیرد میتواند منشا درد را از بین ببرد.

✅ درد دنبالچه یا کوکسیدینی چیست

شایعترین علت درد دنبالچه، نیمه دررفتگی یا دررفتگی استخوان دنبالچه است که به دنبال زمین خوردن می باشد. بسیاری از دیگر علل درد دنبالچه نامشخص است اما بعضی دیگر از علل درد دنبالچه تحرک زیاد دنبالچه به صورت ژنتیکی به عفونت و تومور دنبالچه می باشد. زایمانهای لگنی و بیماری تحت عنوان سینوس پایلونیدال هم ممکن است عامل دیگری برای درد دنبالچه باشد. درد دنبالچه در زنان بسیار بیشتر از مردان می باشد که شاید علت آن زایمان و اصولا بارداری و همچنین فرمت استخوانهای لگن در خانم ها باشد. بعضی از منابع انجام سکس معقدی را هم به عنوان علت درد دنبالچه معرفی می کنند.

درد دنبالچه که در اصطلاح پزشکی کوکسیکودینیا و در زبان عام درد دنبالچه هم نامیده می شود دردی است که بیمار آنرا در قسمت پایینی ستون فقرات و در بین باسن احساس می کند. این درد با نشستن و خصوصا نشستن روی سطح سفت تشدید می شود. درد دنبالچه می تواند از یک ناراحتی جزئی که گاهی بیمار را اذیت می کند تا دردی که کلا زندگی بیمار را مختل می کند و اجازه نشستن حتی بر روی سطوح نرم را به بیمار نمی دهد متغیر می باشد.

درد دنبالچه با هر علتی که باشد اغلب تا ۹۹% اگر به صورت صحیحی درمان شود به صورت غیر جراحی قابل درمان می باشد.

همانگونه که عنوان شد شایعترین علت درد دنبالچه زمین خوردن با باسن یا حالتی است که فرد با باسن و از روی چند پله افتاده می باشد. در بسیاری از موارد بیماران این زمین خوردن را به یاد نمی آورند چون مدت زمان طولانی از آن گذشته است.

✅ علائم درد دنبالچه :

درد دنبالچه علاوه بر شایعترین علامت آن که درد درهنگام نشستن در پایین ترین استخوان ستون فقرات می باشد ممکن است سبب درد شدید در پاها شود. گاهی درد در هنگام رابطه جنسی یا درد هنگام دفع مدفوع احساس می شود. توجه شود که از طرف دیگر ممکن است درد در ناحیه دنبالچه احساس شود ولی درد ارجاعی از منطقه دیگر می باشد یعنی درد مثلا دیسک های پایینی کمر به ناحیه دنبالچه تیر بکشد و این معاینه یک پزشک حاذق در کنار سایر تست های پاراکلینیک است که نشان می دهد درد استخوان دنبالچه واقعا مرتبط به التهاب در این استخوان می باشد یا درد منشا مناطق دورتری دارد. گاهی سینوس پایلونیدال می تواند علتی برای درد دنبالچه باشد. در این موارد معمولا یک ترشح خفیف هم ممکن است در انتهای شیار پایینی کمر نیز وجود داشته باشد.

درد دنبالچه در بارداری بسیار شدید می شود و باید سعی شود تا با روشهای محافظتی درمان درد استخوان دنبالچه از جمله جااندازی دنبالچه را به تعویق انداخت. تمام موارد درد دنبالچه با نشستن زیاد می شود و دردی که با نشستن زیاد نمی شود تقریبا درد مربوط به دنبالچه نمی باشد.

شایعترین علت درد دنبالچه ناپایداری یا نیمه در رفتگی و دررفتگی استخوان دنبالچه می باشد که در اثر زمین خورد یا ضربه ایجاد می شود. در این حالت استخوان دنبالچه نسبت به استخوان بالای آن یعنی استخوان خاجی یا ساکروم جابجایی بیشتری دارد. در بسیاری از موارد و با زیاد نشستن بر روی باسن درد دنبالچه به دلیل دوباره جابجا شدن آن تشدید می شود.

در دنبالچه به ندرت یک مورد اورژانس محسوب می شود اما اگر همراه با موارد ذیل باشد مستلزم ارزیابی های بیشتر از نظر مسایل جدی تر می باشد:

a) درد همراه تب و کاهش وزن

b) دردی که با سرفه و عطسه بدتر می شود

c) درد شدید به دنبال ضربه

d) درد همراه با بی اختیاری ادرار و مدفوع

e) و نیز مواردی مانند: درد مستمر و مداوم حتی زمانیکه استراحت میکنید، تورم بارز در محل، درد با بی حسی اطراف مقعد و ناحیه تناسلی و یا بی اختیاری ادرار و مدفوع، سخت ادرار کردن، کرختی اطراف باسن

✅ جااندازی دنبالچه

از نظر درمانی در شرایطی که با معاینه مطمئن شویم علت درد از ناحیه کمر نیست و درد ارجاعی نمی‌باشد یک روش علمی‌که صرفا توسط برخی از متخصصین طب فیزیکی انجام می‌شود و تحت عنوان جا اندازی دنبالچه معروف است، عمده بیماران مبتلا به درد دنبالچه را از عمل خطرناک دنبالچه بی‌نیاز می‌کند.

مانیپولاسیون و فیزیوتراپی،تیوپ و تزریقات ضد التهابی در ناحیه دردناک هم می‌تواند کمک کننده باشد. اما بهترین درمان درد دنبالچه بدون جااندازی دنبالچه غیر قابل انجام است.

✅ درمان های درد دنبالچه

برای درمان درد دنبالچه متخصصین  ابتدا با گرفتن شرح حال کامل بیمار و نیز انجام معاینه و نیز در صورت لزوم با انجام آزمایشات تشخیصی مانند عکس های رادیولوژی و ام آر آی و به ندرت آزمایش خون علت و منشا درد بیمار را تشخیص می دهند .

معاینه برای تشخیص علت درد دنبالچه شامل موارد زیر است:

– از مواردی که میتواند باعث بوجود آمدن درد باشد وجود تومور یا توده است که با معاینه مقعد و لگن میتوان آنرا تشخیص داد.

– لمس کردن دنبالچه برای تشخیص وجود حساسیت به لمس که اطلاعات مفیدی در مورد علل درد دنبالچه به ما می دهد. اگردنبالچه به لمس کردن حساسیت نداشته باشد درد این قسمت ناشی از مشکل ساختاری دیگری مانند بیماری تخریب کننده دیسک یا فتق دیسک بین مهره ای لومبوساکرال و ناحیه کمری خواهد بود .

پیشنهاد ما : اصول ورزش یوگا + راهنمایی کامل

برای درما درد دنبالچه از اقدامات زیر استفاده می شود:

a. استراحت دادن

b. گرما درمانی

c. سرما درمانی

d. ماساژ

e. طب سوزنی

f. درمان های دستی و مانیپولاسیون

g. ورزش درمانی

h. اولتراسوند

i. تحریک الکتریکی اعصاب از راه پوست (TENS)

j. لیزر درمانی

k. تزریق استروئید به ناحیه مهره های دنبالچه

l. پی آر پی

m.جراحی

a. استراحت دادن

• پرهیز از نشستن طولانی مدت یا وارد کردن فشار به ناحیه دنبالچه به همراه مصرف داروهای ضد التهاب و استفاده از بالش های گرد و توخالی برای جلوگیری از وارد آمدن فشار به دنبالچه، قدم اول درمان درد دنبالچه می باشد. در درجه اول نکته ای که حائز اهمیت است اینست که از نشستن بطور مداوم بر روی سطوح سفت در یک حالت ثابت جدا خودداری نمایید. هنگام نشستن، باسن خود را به چپ و راست جابجا نمایید. زمانیکه می نشینید کمی به سمت جلو خم شوید تا فشار از روی استخوان دنبالچه برداشته شود. در مواردی که به دنبالچه شما ضربه وارد شده است برای مدت یک هفته، 4 بار در روز و هر بار به مدت 10 الی 15 دقیقه کمپرس آب سرد بر روی محل بگذارید. استفاده از بالشتک های حلقه ای میتواند از تماس مستقیم استخوان دنبالچه با سطوح سفت و سخت جلوگیری کند. اگر دفع مدفوع برای شما دردناک است، از مایعات و غذاهای فیبردار زیاد استفاده کنید تا مدفوع شما روان تر شود تا دچار یبوست نشوید. اگر چاق هستید کاهش وزن میتواند درد شما را تا حدودی کم کند.

b. گرما درمانی

• برای کاهش درد و ناراحتی دنبالچه استفاده از کیسه آب گرم یا (پد گرم ) میتواند مثمر ثمر باشد. در مورد مدت زمان استفاده از گرما -نوع گرما – شدت گرما – همه بستگی به وضعیت بیمار دارد .شدت گرما باید به صورتی باشد که موجب ناراحتی بیمار نگردد بلکه احساس خوشایند و راحتی داشته باشد.

c. سرما درمانی

• به طور کلی یخ (سرما درمانی ) برای دردها و آسیب های تازه مورد استفاده قرار میگیرد. برای کاهش درد دنبالچه نشستن بر روی کیسه یخ سبب میشود درد کاهش پیدا کند. بخاطرداشته باشید برای درد دنبالچه باید ابتدا از کمپرس سرد استفاده کنید تا التهاب اولیه کاهش پیدا کند و بعد از برطرف شدن آن برای کاهش درد از کمپرس گرم استفاده شود.

d. ماساژ درمانی

• ماساژ درمانی میتواند به عنوان یک روش مفید برای کاهش درد دنبالچه مورد استفاده قرار گیرد. ماساژ درمانی موجب کشیدگی و انقباض عضلات این قسمت (دنبالچه) میشود. زمانیکه تعادل عضلات و پرده های بافتی اطراف آنها در ستون فقرات کمر و کاسه لگن برقرار شد، متخصص ماساژ از رباط ها برای برگرداندن دنبالچه به محل اصلی خود به شکل اهرم استفاده می کند و دنبالچه را به سمت عقب میکشد و از بیمار خواسته میشود که کف لگن خود را به مدت چند ثانیه بصورت ملایم منقبض کند. این کشیدگی باعث کاهش درد لگن و دنبالچه میشود .برای انجام دادن این حرکت بیمار باید به شکل دراز کش و خوابیده به یک طرف باشد.

e. طب سوزنی

• طب سوزنی خاصیت تسکین دهنده درد و ضد التهاب دارد و عوارض جانبی داروهای شیمیایی را ندارد و سبب افزایش جریان خون در ناحیه دنبالچه میشود و همین امر سبب کاهش التهاب است .اکثر بیماران بعد از یک جلسه انجام دادن طب سوزنی کاهش درد قابل توجهی را اعلام میکنند. توجه داشته باشید درد چه خفیف باشد و چه شدید، چه حاد و چه مزمن، طب سوزنی می تواند در کاهش درد موثر باشد و تاثیر به سزایی در تسکین درد داشته باشد.

f. درمان های دستی و مانیپولاسیون

• درمان های دستی و مانیپولاسیون یکی از اصول درمان درد دنبالچه می باشد و متخصصین طب فیزیکی و توانبخشی در مرکز جامع طب فیزیکی و توانبخشی تجربه کافی در امر درمان های دستی درد دنبالچه و جا اندازی این استخوان دارند. در این روش پزشک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی با انگشتان دست اقدام به اصلاح محل قرارگیری استخوان می نماید. این روش در تسکین درد دنبالچه تاثیر شگرفی دارد.

دو نوع درمان دستی برای درد دنبالچه وجود دارد :

•  درمان دستی خارجی استخوان دنبالچه (کشیدن نوک استخوان دنبالچه بوسیله پوست بالای مقعد )
• درمان دستی داخلی استخوان دنبالچه : بوسیله دستکش انگشت را داخل مقعد برده و به آهستگی عضلات متصل به استخوان دنبالچه را ماساژ یا کشش میدهد و اگر از مکان طبیعی اش خارج شده باشد به حالت اول برمیگرداند.

g. ورزش درمانی

• تمرینات درست نشستن و نیز تمرینات تقویتی عضلات ناحیه کمر و نیز تمرینات اصلاح اندام نهش یا پوسچر در کاهش دردهای دنبالچه موثر می باشد.

h. اولتراسوند

• اولتراسوند ابزاری است که امواج فراصوت تولید می نماید و اثرات فیزیکی این امواج واجد خواص درمانی است. امواج اولترایوند به وسیله یک پروپ که دارای سر گردی است تولید می شود. این پروب مستقیما بر روی پوست قرار میگیرد و برای کاهش و جلوگیری از اصطکاک و تسهیل عبور امواج صوتی به داخل بافت ها از ماده ژله ای استفاده میشود که مابین پوست و پروپ قرار میگیرد. انجام دادن فیزیوتراپی اگر با اولتراسوند همراه باشد میتواند درد دنبالچه را کاهش دهد .اولتراسوند روشی ایمن است که فقط بر روی عضلات متمرکز میشود. فرکانس و شدت امواج اولتراسوند بستگی به شرایط بیمار دارد. امواج اولتراسوند هیچ ضرر و خطری برای بیماران ندارد. درمان با اولتراسوند با دو اثر صورت می باشد:

• اثر مکانیکی
• اثر حرارتی

• اثر مکانیکی اولتراسوند: در این روش امواج به شکل پالسی از انرژی در بافت های ناحیه مورد نظر انتقال پیدا میکند و باعث انقباض و انبساط های پشت سرهم در بافت ها می شود. نتیجه این عمل این است که التهاب و درد کم می گردد.
• اثر حرارتی اولتراسوند: در این روش انتقال پی درپی امواج سبب ایجاد گرما در بافت می شود و این گرما موجبات افزایش سوخت و ساز در سلول ها را فراهم ساخته ترمیم بافت تسریع شده و دفع مواد زاید به دلیل افزایش جریان خون در آن افزایش می یابد.

i. تحریک الکتریکی اعصاب از راه پوست (TENS)

• در این روش الکترودهای دستگاه مولد جریان الکتریکی در نزدیکی محل درد بر روی پوست دنبالچه قرار داده می شوند و برق خفیفی به آن ناحیه وارد میشود. این عمل باعث میشود دردهایی که در ناحیه دنبالچه وجود دارند بهبود یابد. بسیاری از بیماران دچار درد دنبالچه از مصرف داروهای شیمیایی و مسکن ها به دلیل عوارض جانبی که در پی دارند احساس خطر میکنند ولی استفاده از دستگاه الکتروتراپی که باعث آزاد شدن مسکن های طبیعی در بدن میشود، می تواند بدون هرگونه عارضه ای درد را کاهش دهد.
• تاثیرات الکتروتراپی شامل موارد زیر می باشد:

•  افزایش گردش خون
• کاهش التهاب درد
•  آزاد سازی اندروفین
•  تحریک کردن ماهیچه ها

روش الکتروتراپی یا TENS، تسکینی موقتی برای شما ایجاد میکند تا بتوانید بهتر حرکت کنید و از طریق تغذیه و تمرینات مناسب و نیز استراحت عامل ایجاد درد در فرصت لازم درمان گردد.

TENS را می توان به چهار روش اعمال کرد :

•  بر روی ریشه های عصبی نخاع
• بر روی اعصاب محیطی
• در ناحیه های خاص که باعث تحریک عصب میشود
•  به طور مستقیم روی ناحیه دردناک

هنگامی که الکترودهای دستگاه، جریان را از روی پوست به اعصاب خاصی منتقل میکنند بیمار احتمالا دچار احساس سوزن شدن یا مور مور شدن در محل می شود که چندان ناراحت کننده نیست. نتایج درمان در هر شخص بنا برعواملی از جمله مقاومت پوست، نوع درد و اختلاف مکانیسم کنترل درد متفاوت است. تنها عارضه جانبی این روش این است که در صورت استفاده از جریان های بالا ممکن است در پوست سوزش و التهاب مختصر رخ دهد.

j. لیزر درمانی

• امروزه لیزر تقریبا در همه ی مکان ها یافت می شود. لیزر در فیزیوتراپی دارای ویژگی‌های منحصر به فرد در حیطه درمان می‌باشد. در لیزر درمانی میتوان انرژی را تا زیر سطح پوست بدن انتقال داد بدون اینکه به لایه های بالای پوست آسیب برساند. لیزر درمانی باعث کاهش درد و التهاب و افزایش جریان و گردش خون می شود.
• نکته قابل توجه در لیزر درمانی قدرت درمانی آن است. مهمترین عوامل تاثیرگذاردر لیزر درمانی، عمق نفوذ لیزر (هرچه قدرت لیزر بیشتر باشد میزان نفوذ آن بیشتر میشود )، مدت درمان (لیزرپرتوان بدلیل قدرت زیادتر طول درمان کوتاهتری دارد ) و طول موج لیزر استفاده شده میباشد.
• لیزر کم توان و لیزر پرتوان دارای مزیت های درمانی متعددی است و روشی غیر جراحی است که نقش به سزایی برای کاهش و درمان درد دنبالچه دارد

k.تزریق استروئید در داخل مفصل دنبالچه

• تزریق استروئید در داخل مفصل دنبالچه به صورت سرپایی انجام می گردد. در این روش داروی استروئیدی (ضد التهاب قوی) با راهنمایی دستگاه سونوگرافی و یا با استفاده از فلوئورسکوپی برای کاهش التهاب به داخل مفصل تزریق می گردد. برای کسانی که نمی توانند از تزریق های استروئیدی استفاده کنند تزریق پلاسمای غنی شده از پلاکت یا روش های بلوک عصبی پیشنهاد می شود. در این روش معمولا درد بیمار در عرض چند دقیقه بهبود می یابد. تزریق تزریق استروئید در داخل مفصل دنبالچه چند دقیقه بیشتر طول نمی کشد .

l.پی آر پی

• تزریق پی آر پی، روشی ابتکاری و جدید برای درمان آسیب دیدگی های مزمن دنبالچه می باشد. در این تکنیک خون خود بیمار در دستگاه مخصوصی (سانتریفوژ) بمدت 10 دقیقه در 2 مرحله چرخانده میشود تا پلاکت های خون جدا شوند. فاکتورهای رشد موجود در پلاکت های خون ، نقش موثری در بهبود آسیب دیدگی دارند. پلاکت ها سرشار از فاکتورهایی هستند که به رشد و ترمیم بافت ها کمک می کنند. آماده سازی پی آر پی به 2 الی 3 ساعت زمان نیاز دارد.

m. جراحی

• در موارد بسیار مقاوم در نهایت جراحی و خارج ساختن دنبالچه آخرین اقدام است که البته در موارد بسیار نادر انجام می شود.

پیشنهاد ما : درد در ناحیه دنبالچه ستون فقرات

سخن پایانی : 

بهترین درمان درد دنبالچه چنانچه صرفا درد مربوط به دررفتگی آن باشد جااندازی آن می باشد  اگر جااندزای دنبالچه به شیوه درستی انجام شود موجب کاهش دراماتیک درد و بهبود سریع بیماری می شود و از یک جراحی غیر ضروری جلوگیری می کند.